कोरियामा नेपाली कामदारको बिचल्ली

ल्ाोभले लाभ हैन बिलाप बनायो अनादी गौतम विदेशिक रोजगारीको लागि दक्षिण कोरिया पुगेका मध्ये झन्डै २० प्रतिशत नेपालीहरू रोजगार दलालहरूको आश्वासनमा परेर अवैधानिक हैसियतमा काम गर्न बाध्य भएका छन् । जसले गर्दा नेपाली कामदारको साख दक्षिण कोरियामा गिर्दो रहेको छ । नेपालीहरूको लागि दक्षिण कोरिया बैदेशिक रोजगारिको लागि आकर्ष मुलुकमध्ये प्रमुखमा नै पर्ने गरेको छ । उनीहरूलाई यसरी अवैधानिक बनाउने कार्यमा नेपाली दलालहरू नै सक्रिय रहेको त्यहाँका लागि नेपालको राजदूत कमानसिंह लामाले बताएका छन् । यद्यपि उनले त्यस्ता कम्पनीहरूलाई कारबाही भने गर्न सकेका छैनन् ।   हाल कोरियामा २२ हजार नेपालीले काम गरिरहेका छन् । तीमध्ये ४ हजारभन्दा बढी अवैधानिक रहेको तथ्यांक दूतावाससँंग भएको दाबी राजदूतको रहेको छ । आफ्नो छोरीको विवाहको लागि तीन साताअघि काठमाडौं आएका लामाले कोरिया र्फकनु एक दिनअघि परराष्ट्र मन्त्रालयमा कुरा गदै उनले भने, "कोरियामा नेपालीको इज्जत थियो तर यो विस्तारै गुम्दै गएको छ । यसको कारक नेपाली कामदार र केही म्यानपावर एजेन्सीहरू नै हुन् । उनी हालै कोरिया फिरेका हुन र्।र् इपीएस प्रक्रियाबाट रोजगारीको लागि कोरिया पुगेकाहरूलाई त्यहाँ रहेका नेपाली दलालहरू जसको नेपालमा म्यानपावर कम्पनी छ उसैले नै अर्को स्थानमा दोब्बर रकम पाउने भन्दै लोभमा पारेर नेपाली कामदारलाई एक कम्पनीबाट अर्को कम्पनी सार्ने गर्दा यस्तो समस्या परेको हो ।   कुनै पनि कोरियाली कम्पनीलर्ेर् इपीएस कोटाबाट कामदार भित्र्याउन झन्डै ६ महिना लाग्छ तर त्यहाँं पुगेपछि केही महिना काम गरेर अर्को कम्पनीमा जाँदा सुरुमा भित्र्याउने कम्पनीले अर्को कामदारको लागि सबै प्रक्रिया अपनाउनु पर्ने हुनाले नेपालीप्रति मोह घट्दै गएको लामाले बताए । उनले भने, यसरी एउटा कम्पनीमा गएका कामदार अर्को कम्पनीमा बिना स्वीकृत गएमा त्यो कामदार स्वतः अवैधानिक हुन्छ । उसलाई कुनै पनि बेला त्यहाँको अध्यागमनले फर्काउन सक्छ ।   कोरियाको कानुनअनुसार कुनै पनि रोजगार कम्पनीलाई जानकारी नदिइकन पाँंच दिन हाजिर नभएमा ऊ स्वतः अवैध हुन्छ यो हाम्रो कामदारले बुझन सकेका छैनन् । हामी बुझाउने प्रयासमा छौ, उनले भने । यो विषयमा हाम्रा कामदारहरू सचेत छैनन्, दलालहरूको भरमा परेर दुःख पाएकाहरू छन् भन्दै राजदूतले भने, यसको लागि केही गर्न हामीले त्यहाँंको सरकारसँंग कुरा गरिरहेका छौं । अव केही समय लाग्छ, अवैधलाई वैध गर्न त त्यहाँको कानुनले दिँदैन तर वैधलाई सहजै अवैध हुन नदिन दलालहरूमाथि निगरानी गर्ने र त्यस्तो प्रक्रियामा रहेकालाई कारबाही गराउने कार्यमा भने दूतावासले काम गर्नेछ ।   तर, दक्षिण कोरियाले सन २०११ मा नेपाललाई सबैभन्दा उत्कृष्ट कामदार पठाउने मुलुकको सूचीमा नेपाललाई राखेको थियो । कोरियाले कामदार स्रोत मुलुकको रूपमा १५ मुलुकहरू रहेका छन् । जसमा नेपाल एक प्रमुख मुलुकको रूपमा मान्दै आएको छ । र् इपीएस कोटाबाट हालसम्म १६ हजार नेपाली कामदार त्यहाँ पुगिसकेका छन । त्यसअघि विद्यार्थी भिसामा त्यहाँ गएर पछि र्'वर्क परमिट' लिएर काम गरिरहेका पनि छन् । नेपाली कामदारले कोरियामा निकै सम्मान पाएका थिए तर उनीहरूले आफ्नो सम्झौतालाई बेवास्ता गरेर कम्पनी छोड्ने बानीले गर्दा समस्यामा आफंै पर्दै आएका छन् । आफू गए देखि नै कामदारलाई व्यवस्थित गर्ने र रोजगारीको अवसर खोज्नेमा नै लागेको बताउने राजदूतले पनि यति कुरा गरिरहँदा त्यहाँ सुधार्ने कुनै देखिने खालको प्रयास अघि बढाएको भने पाइँदैन । उनले नेपाली दलालहरूको कारण हामी आफंै समस्यामा परेको बताए पनि त्यसमा निगरानी राख्नेभन्दा पनि ती दलालहरूले आफूलाई नै असजिलो पार्लान् भनेर डराएर कुराहरू गर्ने गरेको पनि स्रोतले बताएको छ । आजभन्दा नौ वर्षघिदेखि अर्थात् सुरुवातमा नै नेपाली कामदार पठाउँदै आएका केही म्यानपावर कम्पनीहरूले अझै पनि त्यहाँ रहेका कामदारहरूलाई कहिले कुन कम्पनी त कहिले कुन कम्पनी पुर्‍याउने गर्दा त्यस्ता दलाल कम्पनीकेा पीडामा रोजगारदाता कम्पनीहरू परेको पनि राजदूतको ठर्‍याइ रहेको छ ।  

Posted on: 2013-Feb-26